Ratujmy Armię Krajową, cz.4: Obywatelskość WOT – zagrożenie, czy szansa dla nowej formacji?

Jacek: Zdecydowanie tak. Zasadnicza Służba Wojskowa miała wpływ na całe moje życie i szczerze mówiąc ma na nie wpływ również i dzisiaj. Swoją dwuletnią służbę odbyłem w 1 Batalionie Szturmowym w Lublińcu, gdzie trafiłem jako elew do Szkoły Młodszych Specjalistów, a następnie po ukończeniu Szkoły trafiłem do kompanii specjalnej w 25 Batalionie Rozpoznawczym. Służba zasadnicza ukierunkowala mnie na tyle, jako żołnierza i obywatela, że po jej zakończeniu wstąpiłem do służby zawodowej w tej samej jednostce i pododdziale. Ukształtowali mnie przede wszystkim ludzie z którymi się zetknąłem, zarówno koledzy z kompanii jak też przełożeni, a do tych miałem naprawdę szczęście. Wystarczy powiedzieć, że dowódcą mojego plutonu w Lublińcu był wówczas podporucznik, a dzisiaj pułkownik rezerwy Krzysztof Przepiórka natomiast, na zajęciach nie jednokrotnie „rzeźbił” mnie również podporucznik, a dzisiaj generał rezerwy Roman Polko. Były to pierwsze wojskowe wzorce i właśnie te osoby ukształtowały mój punkt widzenia, na to kim powinien być żołnierz zawodowy – dowódca.

1. Wiele pisaliśmy, często bardzo krytycznie na temat koncepcji i sposobu działania Narodowych Sił Rezerwowych. Rozmówca Leszka Sykulskiego został ukształtowany przez ten element wojsk operacyjnych Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej i jak widać jego motywacja do dalszego działania w ramach obywatelskości SZRP nie uległy zmianie, co sądzicie po czasie o tym przedsięwzięciu?

Jacek: NSR postrzegam dwojako. Już na samym początku widziałem, że organizacyjnie ten rodzaj służby nie odpowiada nie tylko mojemu wyobrażeniu o niej, ale i posiadanej wiedzy. NSR zamiast stać się rezerwuarem tzw. aktywnej rezerwy skupionej w jednolitych pododdziałach i szkolącej się podczas ćwiczeń został de facto poczekalnią do służby zawodowej. W pierwszej fazie funkcjonowania przynajmniej szkolenia szły w dobrym kierunku, żołnierze przyjeżdżając na kolejne obowiązkowe turnusy szkolili się z zachowaniem pewnej ciągłości tematycznej, jednym słowem za każdym razem mogli doskonalić swój warsztat i uczyć się czegoś nowego. Posiadam również własne doświadczenie w tym temacie. W roku 2013 wraz z instruktorami Naszego stowarzyszenia oraz innych lubuskich organizacji proobronnych wzięliśmy udział w szkoleniu jednego z turnusów NSR na poligonie w Wędrzynie. Wystąpiliśmy w charakterze instruktorów w cyklu szkoleniowym trwającym trzy dni, po którym nastąpiła konfrontacja naszego systemu szkolenia z systemem jaki zaoferowało wojsko. Nie wgłębiając się w szczegóły powiem, że system wojskowy został oceniony zdecydowanie negatywnie. Kiedy spotkałem w tym roku podczas poligonu dla klas mundurowych osobę, która była wówczas żołnierzem NSR usłyszałem wiele pozytywnych słów, które nadal utrzymują mnie w przekonaniu, że zaoferowanie żołnierzowi innej służby niż zawodowa szkolenia atrakcyjnego, a jednocześnie utrzymanego w realiach wojskowych wyzwala efekt synergii i w konsekwencji doprowadza do osiągnięcia znacznie lepszych wyników niż prowadzenie szkolenia w myśl zasady „zrobić, ale się nie narobić”. Obecnie mam kilku kolegów w służbie NSR, niestety, szkolenie z zachowaniem ciągłości materiału przeszło do lamusa. Każdy turnus, to rozpoczynanie szkolenia od nowa, a więc nawet będąc podoficerem i tak trzeba zaczynać z poziomu szeregowego.

1. Jacku, służyłeś w Wojskach Specjalnych, Marku wiele czasu spędziłeś wśród przedstawicieli tego rodzaju Sił Zbrojnych, czy sądzicie, że w polskich realiach rezerwista może w razie „W” służyć ramię w ramię z żołnierzami Sił Specjalnych?

Jacek: Przede wszystkim sprostowanie. W czasach kiedy ja odbywałem służbę, a szczególnie na jej początku, Wojsk Specjalnych jako osobnego rodzaju wojsk nie było. Były natomiast Pododdziały Działań Specjalnych usytuowane w strukturze Wojsk Lądowych oraz Morska Jednostka Działań Specjalnych usytuowana w Marynarce Wojennej. Zawsze zatem wolę powiedzieć, że służyłem w Działaniach Specjalnych, a nie w Wojskach Specjalnych. W mojej opinii, właściwie wyszkolony rezerwista rzeczywiście może w pewnym stopniu być partnerem dla żołnierza Wojsk Specjalnych. Warunkiem jest jednak, że poziom jego wyszkolenia zazębia się z potrzebami. Tak naprawdę ramię w ramię z żołnierzem Wojsk Specjalnych może służyć każdy właściwie wyszkolony żołnierz, wszystko zależy jednak od sytuacji w jakiej przyjdzie mu to robić i świadomości tegoż żołnierza, że nie posiada wyszkolenia właściwego dla specjalsa, a więc może udzielić mu pewnego wsparcia, ale na pewno nie będzie równy w boju. W trakcie swojej służby miałem wiele sytuacji kiedy, co prawda nie jako rezerwista, a jako żołnierz zawodowy musiałem współdziałać ze specjalsami, wynikało to przede wszystkim z warunków szkoleniowych lub jak to było w Iraku, z sytuacji bojowej w której należało zaimprowizować. Kiedyś od operatora JW GROM usłyszałem słowa wypowiedziane do jednego z żołnierzy ślepo zapatrzonego w ich kunszt. Brzmiały mniej więcej tak: „stary jesteś równie wartościowym i sprawnym żołnierzem jak ja, musisz jedynie jak najlepiej robić to, do czego jesteś przeznaczony”.

Marek: Tak. Rezerwista, czy też żołnierz TSW, może w pewnych dziedzinach być lepszym fachowcem niż „specjals”. Pełniąc zawodowo rożne funkcje, pracując czasem w bardzo specyficznych warunkach stają się ekspertami w swoich dziedzinach. Obszary te, mogą być przydatne we współpracy z Wojskami Specjalnymi i mówiąc kolokwialnie tam gdzie komandos będzie miał opanowane w dobrym stopniu pewne zagadnienia, rezerwista będzie w nich mistrzem z racji wykonywanej pracy, czy hobby. Kwestia skali i ilości poświęcanego czasu. Komandos musi się znać na wszystkim… . Ponadto takiej współpracy nie da się uniknąć. Wojska Specjalne nie są zawieszone w próżni i muszą odtwarzać gotowość bojową, uzupełniać środki walki, gdzieś się leczyć i wypoczywać. Patrząc historycznie zagadnienia takie jak: lądowiska, skrytki materiałowe, komórki legalizacyjne, rozpoznanie osobowe na terenie zajętym przez przeciwnika, ubezpieczanie sztabów (np.: radiostacji), to zawsze był styk prostego żołnierza z wysoko kwalifikowanym skoczkiem. Także w mojej pracy na co dzień widać współpracę policjantów z tzw. patrolu z pododdziałami AT. Ktoś fizycznie musi izolować teren akcji, ktoś tworzy pierścień wewnętrzny i zewnętrzny. Nie zapominajmy, że nawet najlepsze wyszkolenie i najnowszy sprzęt będzie skuteczniejszy, gdy dodamy do niego perfekcyjną znajomość terenu i zamieszkujących go ludzi.

1. Wszyscy mamy doświadczenie w pracy z żołnierzami zawodowymi, którzy służą, bądź jak to wskazał rozmówca Leszka Sykulskiego pracują w Wojskach Obrony Terytorialnej. Jakie macie doświadczenia i jaki obraz zawodowego żołnierza WOT w waszej opinii najczęściej przeziera przez tych ludzi tworzących nowy rodzaj Sił Zbrojnych?

Marek: Zacznę mocno. Czasem mam wrażenie że WP to wroga instytucja. Złożona z fajnych ludzi, profesjonalistów, patriotów, którzy nawet nie zdają sobie sprawy z tego, że pracują dla wroga… . Oczy mają przesłonięte etatami, awansami, emeryturami i kolegami… . A o Ojczyźnie nikt nie pamięta, przecież to tylko „praca”.
Realnie rzecz biorąc w WOT służą setki jeśli już nie tysiące żołnierzy, którzy jako pasjonaci przeszli przez szkolenia organizowane przez nasze Stowarzyszenie czy wcześniej przez Strzelca. Ze znaczną częścią mam kontakt i obraz jaki się rysuje z ich relacji nie jest różowy. Zadaję regularnie proste pytanie, czy spotkali zawodowego żołnierza, który rozumie taktykę, a nie po prostu odtwarza bez zrozumienia coś, co gdzieś zobaczył? Odpowiedzi twierdzących nie otrzymałem więcej niż kilku. Odnoszę też wrażenie, że najbardziej cenionym „towarem” jest tzw święty spokój. Tj. robienie wszystkiego po „ najmniejszej linii oporu”, według znanych schematów. Schematów które nijak nie przystają do epoki. Nawet jeśli przyjedzie Mobilny Zespół Szkoleniowy (mam też wiele uwag) i czegoś nauczy metodą blokową to nikt nie próbuje naśladować. Materiał zostanie poszatkowany na drobne elementy i nauczany w każdej tylko nie logicznej kolejności, przez co większość szkolonych nie rozumie co robi! Niezależnie od nauczanych treści jedynie słuszną metodą jest metoda modelu podstawowego na punktach nauczania gdzie znakomitą większość czasu pochłonie przemieszczanie się. O sensowności podziału materiału nie wspomnę.

Jacek: Przede wszystkim moja opinia nie jest uogólnieniem uderzającym we wszystkich po równo, a jedynie wynikiem obserwacji własnej oraz zebranych informacji. Niestety, ale obraz jaki się przebija nie jest pozytywny, a bohater wywiadu nie kłamie i nie wylewa swoich niepowodzeń na innych. Tak po prostu zaczyna się dziać. Z moich obserwacji wynika, że żołnierze zawodowi decydując się na służbę w WOT, to robią to z kilku powodów, a są nimi m. in.: okazja do przeniesienia się w rodzinne strony i pełnienia służby blisko domu, szybki awans, błędne przeświadczenie, że jest tam lżej niż w obecnej jednostce, błędne przeświadczenie, że poziom własnego wyszkolenia jest wystarczający, aby odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości. Jak wspomniałem nie wszyscy żołnierze wychodzą z takich założeń, ale jest ich wielu. I to właśnie zauważają ich podwładni z Terytorialnej Służby Wojskowej punktując to bezlitośnie. Nie dziwi mnie to dlatego, ponieważ w odróżnieniu do żołnierzy zawodowych są Oni ochotnikami, pasjonatami, patriotami ukierunkowanymi na zdobycie wiedzy i wyszkolenia, czego Ci pierwsi dać im nie chcą, bądź nie mogą. Także po drugiej stronie wiele jest osób, które rozminęły się z powołaniem bądź ten rodzaj służby nie spełnił ich oczekiwań, ale w tym wypadku do wykruszenia materiału dochodzi w miarę szybko, natomiast żołnierz zawodowy powiedzmy na etacie dowódcy plutonu usilnie „trzymający się stołka”, ma szansę zepsuć wielu podwładnych. Moje dotychczasowe doświadczenie oscyluje również wokół żołnierzy powracających do służby, odbyłem już kilkanaście rozmów z rezerwistami wychodzącymi z założenia, że powrót do służby pozwoli np. zająć „ciepły etat” i wcale tego nie ukrywali. Kiedy zapytałem jakie mają wyobrażenie o tym rodzaju służby niemal każdy coś tam pamiętał, ale wspomnienia raczej dotyczyły dawnej OT, czy OTK. Nie ukrywam, że opowiadając, jak wygląda to dzisiaj, usiłowałem jak najbardziej zniechęcić ich do udania się do WKU. Jest jeszcze jeden przykład negatywnego podejścia do służby, tym razem TSW, jest to tzw. „biorca świadczenia 500 + MON”, żołnierz nie angażujący się w szkolenie, bierny, czekający jedynie, na co miesięczny przelew na rachunek. To negatywne przypadki dotyczące zarówno żołnierzy zawodowych jak i żołnierzy TSW. Mimo wszystko, jestem niepoprawnym optymistą, jeżeli chodzi o WOT i wierzę, że pozytywne wzorce w WOT przeważą.